• Ποιός έχει δικαίωμα πρόσβασης σε διοικητικά έγγραφα;
Κάθε ενδιαφερόμενος έχει το δικαίωμα, ύστερα από γραπτή αίτησή του, να λαμβάνει γνώση των διοικητικών εγγράφων. (Άρθρο 5 παρ. 1 Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας).
Για την πρόσβαση στα εν λόγω έγγραφα απαιτείται, από το νόμο, συνδρομή ευλόγου ενδιαφέροντος από τον διοικούμενο, έννοια ευρύτερη από αυτήν του εννόμου συμφέροντος.
Σε κάθε περίπτωση δεν αρκεί στην αίτηση η αόριστη επίκληση ότι θα γίνει νόμιμη χρήση των αιτουμένων στοιχείων χωρίς αναφορά ειδικότερου λόγου που θα θεμελίωνε αντίστοιχα έννομο συμφέρον (ΟΛ. Ν.Σ.Κ. 63/2008, 589/2005 με παραπομπές και σε άλλες γνωμοδοτήσεις)». Σύμφωνα με την αριθ. 189/2015 γνωμοδότηση του Β' Τμήματος Διακοπών του Ν.Σ.Κ. «Κατά το στάδιο εφαρμογής του άρθρου 5 του ΚΔΔιαδ, είναι προφανές ότι ο αιτών πρόσβαση σε έγγραφα που τον αφορούν είναι «ενδιαφερόμενος» κατά την έννοια της διάταξη αυτής, δηλαδή τεκμαίρεται ότι έχει εύλογα προς τούτο ενδιαφέρον. Για τα λοιπά έγγραφα τα οποία δεν τον αφορούν, η θεμελίωση του δικαιώματος πρόσβασης σε αυτά προϋποθέτει την ύπαρξη συγκεκριμένης προσωπικής, έστω χαλαρής, σχέσης του αιτούντος ή ορισμένη ιδιότητα αυτού που τον συνδέει με τα αιτούμενα δημόσια έγγραφα ή τα ιδιωτικά έγγραφα που αποτέλεσαν τη βάση έκδοσης της διοικητικής πράξης ή διαμόρφωσαν τη διοικητική διαδικασία ή), προκειμένου για ιδιωτικά έγγραφα, το ειδικό έννομο συμφέρον του και τη συνάφεια αυτών με υπόθεση του που έχει διεκπεραιωθεί ή εκκρεμεί στις δημόσιες υπηρεσίες (Γνωμ. ΝΣΚ 197/2010). Σε αντίθετη περίπτωση, δεν γεννάται υποχρέωση της διοίκησης για τη χορήγηση των αιτουμένων στοιχείων (Γνωμ. ΝΣΚ 312/2013, 256/2011 ατομ.)
• Ποιά είναι διοικητικά έγγραφα;
Ως διοικητικά έγγραφα νοούνται όσα συντάσσονται από τις δημόσιες υπηρεσίες, όπως ενδειτικά εκθέσεις, μελέτες, πρακτικά, στατιστικά στοιχεία, εγκύκλιες οδηγίες, απαντήσεις της Διοίκησης, γνωμοδοτήσεις και αποφάσεις.
(Άρθρο 5 παρ. 1 Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας)
• Υπάρχουν εξαιρέσεις στο δικαίωμα πρόσβασης;
Το κατά τις προηγούμενες παραγράφους δικαίωμα δεν υφίσταται στις περιπτώσεις που το έγγραφο αφορά την ιδιωτική η οικογενειακή ζωή τρίτου ήταν παραβλάπτεται απόρρητο το οποίο προβλέπεται από ειδικές διατάξεις. Η αρμόδια διοικητική αρχή μπορεί να αρνηθεί την ικανοποίηση του δικαιώματος τούτου αν το έγγραφο αναφέρεται στις συζητήσεις του Υπουργικού Συμβουλίου, ή αν η ικανοποίηση του δικαιώματος αυτού είναι δυνατόν να δυσχεράνει ουσιωδώς την έρευνα δικαστικών, διοικητικών, αστυνομικών ή στρατιωτικών αρχών σχετικώς με την τέλεση εγκλήματος ή διοικητικής παράβασης.
Η άσκηση του κατά τις παρ. 1 και 2 δικαιώματος γίνεται με την επιφύλαξη της ύπαρξης τυχόν δικαιωμάτων πνευματικής η βιομηχανικής ιδιοκτησίας.
(Άρθρο 5 παρ. 3 και 5 Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας)
• Πώς ασκείται το δικαίωμα πρόσβασης στα διοικητικά έγγραφα;
Το δικαίωμα των παρ. 1 και 2 ασκείται: α) με μελέτη του εγγράφου στο κατάστημα της υπηρεσίας, ή β) με χορήγηση αντιγράφου, εκτός αν η αναπαραγωγή τούτου μπορεί να βλάψει το πρωτότυπο. Η σχετική δαπάνη αναπαραγωγής βαρύνει τον αιτούντα, εκτός αν ο νόμος ορίζει διαφορετικά. Αν πρόκειται πληροφορίες ιατρικού χαρακτήρα, αυτές γνωστοποιούνται στον αιτούντα με τη βοήθεια γιατρού, ο οποίος ορίζεται για το σκοπό αυτόν.
(Άρθρο 5 παρ. 4 Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας)
• Ποιά είναι η προθεσμία για τη χορήγηση εγγράφων από τη Διοίκηση;
Η χρονική προθεσμία για τη χορήγηση εγγράφων κατά τις παραγράφους 1 και 2 ή την αιτιολογημένη απόρριψη της σχετικής αίτησης του πoλίτη είναι είκοσι (20) ημέρες. (Άρθρο 5 παρ. 6 Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας)
• Υπάρχει άλλος τρόπος χορήγησης των διοικητικών εγγραφών, αν δεν απαντήσει η Διοίκηση εντός των 20 ημερών ή αρνηθεί τη χορήγησή τους;
Ο εισαγγελέας πρωτοδικών παραγγέλλει (εισαγγελική παραγγελία) στις υπηρεσίες του Δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ. και των λοιπών φορέων γενικής κυβέρνησης του άρθρου 14 του ν. 4270/2014, καθώς και στις επιχειρήσεις του ευρύτερου δημόσιου τομέα, αν έχει προηγηθεί αποδεδειγμένη με έγγραφα άρνηση παράδοσης ή χορήγησής τους, να παραδώσουν έγγραφα ή να χορηγήσουν αντίγραφά τους, όταν το ζητήσουν νομικά ή φυσικά πρόσωπα που έχουν δικαίωμα ή έννομο συμφέρον, εκτός αν πρόκειται για έγγραφα από αυτά που αναφέρονται στο άρθρο 263 του ΚΠΔ.
(Άρθρο 29 παρ. 4 του ν. 4938/2022: Κώδικας Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών)
Για περισσότερες πληροφορίες και για οποιαδήποτε διευκρίνιση απευθυνθείτε στο Δικηγορικό μας Γραφείο στο τηλέφωνο: 2103000748 και στο email: drososlaw@gmail.com.
